AI versnelt alles, vooral bij bedrijven met ruggengraat

IDit is niet de volgende ‘innovatiegolf’. Dit is een breuklijn die zijn gelijke niet kent. Generatieve AI legt de zwakke plekken in bedrijven bloot met de fijngevoeligheid van een betonschaar. Alles wat voorheen met vergaderingen, goedpraterij of een extra Excelletje werd afgedekt, ligt nu in haarscherp detail op tafel.

Bedrijven mét een duidelijke richting, structuur en gezonde marges versnellen. Bedrijven zonder die basis wankelen. Niet omdat AI kwaadaardig is, maar omdat het meedogenloos patronen opschaalt, óók de slechte. Wat leerzame feiten:

Feit 1: Adoptie groeit, maar ongelijk

Gemiddeld gebruikt 13,5% van de EU-bedrijven (10+ medewerkers) AI. In Nederland ligt dat op 22,7%, goed voor een zesde plaats in Europa. Het verschil tussen groot en klein is aanzienlijk, net als tussen sectoren met veel kenniswerk en sectoren die het vooral moeten hebben van ‘zo doen we het altijd’. Grote spelers lopen uit, en achterblijvers verliezen terrein.

Feit 2: Medewerkers zijn sneller dan de baas

Zo’n 75% van de kenniswerkers gebruikt al generatieve AI, vaak zonder dat het management het doorheeft. Ongeveer 78% neemt zelf tools mee (‘bring your own AI’), wat zowel briljante oplossingen als schaduw-IT oplevert. Het voelt een beetje alsof je als directie een nette rotonde aanlegt, maar de helft van je medewerkers besluit alsnog dwars door de berm te rijden.

Feit 3: De productiviteit stijgt… soms

AI kan de productiviteit flink verhogen, maar alleen bij het juiste type werk. In een Stanford-onderzoek steeg de output van callcentermedewerkers met gemiddeld 14%, vooral bij minder ervaren krachten die baat hadden bij directe suggesties en standaardantwoorden. In een BCG-experiment met consultants gebeurde het tegenovergestelde bij taken buiten het ‘AI-comfortgebied’: daar nam de kwaliteit juist af. De les is simpel: AI versterkt wat het goed kan, maar maakt zwaktes ook groter.

Feit 4: Banen veranderen, maar ongelijkmatig

Het IMF schat dat AI ongeveer 40% van de banen wereldwijd beïnvloedt. In ontwikkelde economieën is de blootstelling hoger, maar daar zijn ook meer kansen op beter werk en hogere productiviteit. Voorwaarde: je moet wendbaar zijn, willen bijleren en niet vastklampen aan gewoontes die hun houdbaarheidsdatum hebben overschreden.

Wat dit betekent

De komende twee jaar zijn voor ondernemers geen sprint, maar ook geen marathon. Eerder een estafette waarin het parcours telkens onverwacht verandert en iemand af en toe het startpistool opnieuw afvuurt. Bedrijven die het goed gaan doen, hebben drie dingen gemeen: een heldere strategie, een eenvoudige maar robuuste organisatie en een tempo dat ze kunnen volhouden.

En misschien nog wel het belangrijkste: de bereidheid om te lachen als het misgaat, iets wat onvermijdelijk is.

Bronnen: Eurostat; CBS; OECD; Microsoft/LinkedIn Work Trend Index; Stanford HAI/MIT; Harvard Business School/BCG; IMF.